Samenwonen
Een vraag die vaak gesteld wordt is: moeten we een samenlevingsovereenkomst maken? Nee, een samenlevingsovereenkomst is geen verplichting maar biedt wel veel voordelen en daardoor zekerheid.
Wat kun je allemaal regelen in een samenlevingsovereenkomst?

De kosten van de huishouding. Welke kosten vallen daar onder en hoe worden die door de beiden partners betaald? Naar rato van het salaris of bij helfte?
De inboedel, is die gemeenschappelijk of blijft deze juist privé? Aan de samenlevingsovereenkomst kan een lijst van privégoederen worden gevoegd.
De erfenis. Partners die niet getrouwd zijn of geen geregistreerde partners van elkaar zijn erven niet automatisch van elkaar. Hoe voorkom je dat bij het overlijden van je partner je schoonfamilie alles erft? In een samenlevingsovereenkomst kun je een verblijvingsbeding laten opnemen waardoor alle gemeenschappelijke zaken aan de langstlevende partner toekomen.
Veel pensioenfondsen kennen het zogenaamde partnerpensioen, ook wel nabestaandenpensioen genoemd.Een enkel pensioenfonds stelt een notarieel verleden samenlevingsovereenkomst als eis voor het kunnen aanmelden van de partner voor het partnerpensioen.
Belastingvoordeel. Als je een notarieel verleden samenlevingsovereenkomst hebt kun je in aanmerking komen voor de vrijstelling van €.661.328,-- voor de erfbelasting.
Als je samen een huis koopt en één van beiden steekt meer privé geld in het huis. Deze extra inleg kun je laten vastleggen in de samenlevingsovereenkomst en ook de wijze waarop dat weer uitgekeerd moet worden ingeval van overlijden of wanneer de samenwoning wordt verbroken.
Het einde van de relatie, dat is al vervelend genoeg. Leg in de samenlevingsovereenkomst vast wat er in zo’n situatie moet gebeuren, hoe de spullen worden verdeeld en hoe de financiële afwikkeling moet plaatsvinden. Zeker in zo’n situatie geldt: voorkomen is beter dan genezen.

Trouwen
Trouwen we in gemeenschap van goederen of moeten we huwelijksvoorwaarden opmaken? Als je niets regelt dan ben je gehuwd in gemeenschap van goederen (Sinds 1 januari 2018 is dit de nieuwe beperkte gemeenschap van goederen) en dat heeft tot gevolg dat je vanaf de grote dag samen drie vermogens hebt. Dit zijn het gemeenschappelijke vermogen en ieders persoonlijke vermogen. Heeft één van beide partners bijvoorbeeld schulden of een eigen onderneming dan is het misschien verstandiger huwelijksvoorwaarden op te maken. Door het opmaken van huwelijksvoorwaarden kun je zelf bepalen of en zo ja, welke bezittingen en schulden je samen deelt. Ook kun je vaak voorkomen dat schuldeisers van de echtgenoot zich verhalen op jouw bezittingen.
Huwelijksvoorwaarden kun je voor het huwelijk opmaken en ook tijdens het huwelijk. Kies je voor het laatste dan heeft dat tot gevolg dat de periode daarvoor er wel een gemeenschap van goederen was.
De keuze voor of een gemeenschap van goederen of huwelijksvoorwaarden is sterk afhankelijk van de persoonlijke situatie. Ook de verschillende vormen van huwelijksvoorwaarden (“koude uitsluiting”, periodiek of juist finaal verrekenen) zijn relevant en daarom is het verstandig tijdig voor de huwelijksdag je te laten adviseren door de notaris over de mogelijkheden.

Geregistreerd partnerschap
Het geregistreerde partnerschap en het huwelijk lijken veel op elkaar. Zo ontstaat er ook een gemeenschap van goederen en kun je als je dat niet wilt voorwaarden laten opstellen, alleen heten deze dan geen huwelijksvoorwaarden maar partnerschapsvoorwaarden. Uiteraard geldt ook hier het advies: laat je, voordat je een partnerschap aangaat informeren over de gevolgen van de gemeenschap van goederen en de mogelijkheden van de partnerschapsvoorwaarden.
Waarin verschilt het geregistreerde partnerschap dan van het huwelijk? Voor de ontbinding van een huwelijk moet je naar de rechter, een geregistreerd partnerschap kun je ontbinden zonder tussenkomst van de rechter als je het tenminste samen eens bent en er geen minderjarige kinderen zijn. In dat geval kan de notaris je behulpzaam zijn bij het ontbinden van het geregistreerde partnerschap door het opstellen van een convenant, een verklaring omtrent de beëindiging en de overeenkomst tot beëindiging.
Een ander belangrijk verschil tussen het huwelijk en het geregistreerde partnerschap heeft te maken met de kinderen die worden geboren. Wordt een kind tijdens een huwelijk van een man en een vrouw geboren dan heeft het kind beide echtgenoten als ouder. Sinds 1 april 2014 worden ook de man en vrouw uit een geregistreerd partnerschap automatisch ouder van het kind. Voorwaarde is dat het geregistreerd partnerschap al bestaat op het moment van de geboorte van het kind. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap tussen personen van een gelijk geslacht is dit anders. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap van twee vrouwen krijgt de biologische moeder automatisch het ouderschap. Het hangt het van de situatie af of de duomoeder automatisch het ouderschap krijgt. Krijgt de duomoeder niet automatisch het ouderschap, dan kan zij het kind erkennen of adopteren. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap van twee mannen verkrijgt de partner van de vader het vaderschap alleen door erkenning of adoptie.

Testament
Is het noodzakelijk dat ik een testament maak? Nee, als je geen testament opmaakt dan bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Ben je getrouwd dan erft je echtgenoot en zijn er kinderen dan erven je echtgenoot en kinderen gezamenlijk waarbij de kinderen hun erfdeel pas krijgen als ook de langstlevende ouder is overleden. Heb je geen echtgenoot, geregistreerde partner en kinderen dan erven je ouders, broers en zussen.
Waarom zou je dan wel een testament opmaken? In een testament kun je zelf bepalen wie je erfgenamen zijn. Heb je bijvoorbeeld geen contact meer met je broer of je moeder dan kun je hen onterven. Of wil je juist in plaats van familie twee goede vriendinnen of goede doelen benoemen tot erfgenaam dan kun je dat in je testament bepalen. Samenwoners erven ook niet automatisch van elkaar als zij niets regelen. En ook voor getrouwde stellen met kinderen is het aan te raden een testament te maken, zij kunnen namelijk de wettelijke regeling aanpassen aan de eigen situatie. Zo kunnen ze bijvoorbeeld afwijken van het langstlevende testament door het opmaken van een tweetrapsmaking.
In een testament kan de voogdij voor minderjarige kinderen worden geregeld of een executeur of bewindvoerder worden benoemd. Daarnaast wordt vaak een uitsluitingsclausule opgenomen. Door deze clausule voorkom je dat jouw erfgenaam bij een echtscheiding jouw erfenis met een ex-partner moet delen.
Ook als je een testament hebt is het verstandig om het testament af en toe te laten checken. Niet alleen je persoonlijke situatie verandert, ook wetten en fiscale consequenties kunnen veranderen. Wil je weten of je testament nog up to date is? Maak een afspraak en laat je adviseren.
Een aantal zaken kun je zelf regelen door het opmaken van een codicil:

Wensen voor je uitvaart
Legaat van sieraden, kleding
Legaat van tot de inboedel behorende zaken

Voorwaarden waar een codicil aan moet voldoen:

Handgeschreven
Gedateerd
Ondertekend

De erfenis afwikkelen
Een dierbare komt te overlijden. Dat brengt al genoeg emoties met zich mee maar helaas moeten er ook gelijk dingen geregeld worden. Er zullen veel vragen opkomen. Is er een testament? Ben ik erfgenaam? En kan ik dan zomaar de uitvaart regelen, abonnementen opzeggen en de belastingzaken regelen?
Als eerste zal er bij het Centraal Testamentenregister nagevraagd moeten worden of er een testament is opgemaakt. Is er geen testament dat regelt de wet de vererving. Is er wel een testament dan is de inhoud van het testament bepalend voor wat er moet gebeuren en wie er erven. In het testament kan een executeur zijn aangewezen. De executeur is niet verplicht de executele op zich te nemen, hij/zij kan weigeren. Ook is het mogelijk de executele te aanvaarden en vervolgens de notaris opdracht te geven de erfenis af te wikkelen. De executeur regelt in beginsel de uitvaart en wikkelt de erfenis af. Is er geen executeur benoemd dat zijn de erfgenamen degenen die de erfenis afwikkelen. Behalve een testament kan er ook een codicil zijn opgemaakt. Tot 1 januari 2003 was het ook mogelijk om een executeur aan te wijzen in een codicil.
Als je erfgenaam bent, ben je dan verplicht de erfenis te aanvaarden? Nee, als erfgenaam heb je in beginsel de keuze om:

Zuiver te aanvaarden, je bent dan in privé aansprakelijk voor eventuele schulden van de overledene
Beneficiair te aanvaarden, je aanvaardt onder voorbehoud als je verwacht dat er meer schulden dan baten zijn
Verwerpen, je wordt geacht nooit erfgenaam te zijn geweest

Soms valt er niet te kiezen. Zo zijn ouders van minderjarige kinderen verplicht namens de minderjarige beneficiair te aanvaarden en is voor verwerping toestemming van de rechter nodig.
Heb je je al als erfgenaam gedragen (je hebt bijvoorbeeld de inboedel al verdeeld of weggegooid) dan kun je niet anders dan zuiver aanvaarden.
De verwerping en beneficiaire aanvaarding wordt bij de Rechtbank in het boedelregister aangetekend.

Verklaring van erfrecht
Vaak wordt als een dierbare komt te overlijden door een bank gevraagd om een verklaring van erfrecht. Een verklaring van erfrecht wordt door de notaris opgemaakt nadat er onderzoek is verricht bij de Burgerlijke Stand en het Centraal Testamentenregister. Ook moeten de erfgenamen en eventuele executeur de keuze voor aanvaarding of verwerping hebben uitgebracht. In de verklaring van erfrecht constateert de notaris wie de erfgenamen zijn en eventueel wie de executeur is. Met dit document kunnen de bankrekeningen van de overledene worden gewijzigd of opgeheven en kan bijvoorbeeld bij het Kadaster de tenaamstelling van de woning van de overledene worden gewijzigd.

Scheiden
Scheiden doe je niet zomaar. Maar als je dan samen uiteindelijk de beslissing hebt genomen dan is er ook nog veel te regelen.
Als je samen een huis hebt gekocht is de vraag die gelijk opkomt: verkopen we het huis of blijft één van beiden in het huis wonen. Als één van beiden in het huis blijft wonen dan wordt via de notaris het huis op één naam gezet door middel van een akte van verdeling. De notaris zorgt er ook voor dat de andere partner niet langer aansprakelijk is voor de hypotheek die op het huis rust. Er wordt aan de bank gevraagd een zogenaamde akte ontslag hoofdelijke aansprakelijkheid op te stellen die tegelijk met de akte van verdeling wordt ondertekend. Als er een overwaarde is omdat de hypotheek lager is dan de waarde van het huis dan wordt de uitkoop van de partner ook via de notaris geregeld.

Wellicht moet ook de begunstiging van de polis van levensverzekering worden aangepast. Ook kan het zijn dat het testament moet worden gewijzigd.
Ben je samenwonend dat moet je de samenlevingsovereenkomst ontbinden.

Schenken
Waarom schenken? Omdat je iemand al tijdens je leven wilt bevoordelen in plaats van na je overlijden. Of omdat je belasting wilt besparen. Door te schenken verklein je namelijk de omvang van je nalatenschap. De notaris kan je informeren over de vrijstellingen die er zijn en of het raadzaam is - gezien de persoonlijke situatie - schenkingen te doen.
Schenken kan op een aantal manieren:

daadwerkelijk schenken
Je kan bijvoorbeeld een geldbedrag overmaken op rekening van de begiftigde. Dit kan zonder tussenkomst van een notaris. Zo kunnen ouders per kind een bedrag van €.6.035,-- schenken. Over dit bedrag wordt dan geen schenkingsbelasting betaald. Ouders kunnen aan kinderen tussen de 18 en 40 jaar per kind eenmalig een bedrag schenken van €.28.947,--. De dag van de 40e verjaardag telt nog mee. Verder bepaalt de belastingdienst dat partners worden gezien als één schenker. Een belangrijke voorwaarde is dat het kind niet eerder een verhoogde vrijstelling heeft gebruikt voor een schenking van u.

Ouders kunnen aan kinderen tussen de 18 en 40 jaar per kind eenmalig een bedrag schenken van €.60.298,-- voor een dure studie. Van een dure studie is sprake als de studie of opleiding minstens €.20.000,-- per jaar kost, exclusief levensonderhoud. Ook voor deze schenking geldt dat het kind niet eerder een verhoogde vrijstelling heeft gebruikt voor een schenking van u. De notaris dient de schenking vast te leggen in een notariële akte waarin wordt bepaald voor welke studie de schenking is bedoeld en hoe hoog de te verwachten kosten van de studie zijn.
een jubel schenking
Per 1 januari 2023 is de hogere eenmalige vrijstelling voor de eigen woning veranderd. De zogenaamde jubelton valt dus lager uit. De eenmalige verhoogde vrijstelling voor de woning is verlaagd naar €.28.947,--. Om gebruik te maken van deze vrijstelling moet je aan de volgende voorwaarden voldoen:
- je bent zelf of je fiscale partner is tussen de 18 en 40 jaar als je de schenking krijgt. Jullie 40e verjaardagen tellen nog mee.
- je gebruikt het bedrag van de schenking voor:
  - aankoop, verbetering of onderhoud van je eigen woning
  - aflossing van je eigenwoningschuld
  - aflossing van een restschuld van je verkochte eigen woning
  - het afkopen van rechten van erfpacht, opstal of beklemming van de eigen woning
- je hebt niet eerder gebruikgemaakt van een van de verhoogde vrijstellingen voor een schenking die je van dezelfde schenker kreeg. Op deze hoofdregel is een aantal uitzonderingen van toepassing. Neem voor nadere informatie contact op met de belastingdienst of je eigen financieel adviseur.
Je dient schriftelijk te bewijzen dat de schenking is betaald en dat de schenking is gebruikt voor je eigen woning. Het geld dien je uiterlijk in het jaar van de schenking plus de twee daaropvolgende kalenderjaren voor de eigen woning te gebruiken, zo niet dan moet je dit melden bij de belastingdienst. Over het bedrag dat je niet hebt gebruikt voor de eigen woning, betaal je dan alsnog schenkbelasting.

De schenker mag het bedrag van de maximale vrijstelling verdelen over drie kalenderjaren. Dat mag als jezelf of je partner nog geen 40 jaar isop het moment dat je (of je partner) een schenking krijgt. Je vraagt de vrijstelling aan in elk jaar waarin je een schenking ontvangt.
Als je de schenking in een overeenkomst vastlegt dan mogen daar geen voorwaarden voor de schenking in staan anders dan dat de schenking o ptijd voor de eigen woning moet worden gebruikt.

De verhoogde schenking komt in de plaats van alle andere vrijstellingen en dat betekent dat je in hetzelfde jaar niet ook nog bijvoorbeeld €.6.035,-- belastingvrij mag ontvangen van je ouders, of €.2.418,-- als je de schenking van iemand anders kreeg.

Er is sprake van een eigen woning als de woning voldoet aan een aantal voorwaarden die ook voor de inkomstenbelasting gelden. Er zijn echter enkele uitzonderingen, waardoor je geen vrijstelling krijgt voor de schenkbelasting, terwijl de woning voor de inkomstenbelasting wel een eigen woning is. Bijvoorbeeld in de volgende gevallen:
- De woning is bestemd voor verkoop.
- Het gaat om een woning waar je zelf niet meer woont, maar je ex-partner wel.
- Je gaat in een verpleeghuis wonen.

schenken op papier
Bij notariële akte verklaart de schenker een bedrag schuldig te zijn aan de begiftigde. Veel ouders schenken aan hun kinderen op papier om hierdoor bij overlijden belastingvoordeel te behalen voor de kinderen. Ouders kunnen per kind €.6.035,-- schenken zonder dat er belasting dient te worden betaald. Eenmalig mag de zogenaamde grote vrijstelling worden gebruikt. Kinderen tussen de 18 en 40 jaar kunnen eenmalig €.28.947,-- geschonken krijgen van hun ouders. Bij een schenking op papier ontvangt het kind het bedrag van de schenking pas bij overlijden van de ouder. Omdat de kinderen pas later het geld ontvangen moet de ouder ieder jaar een rente vergoeden over het bedrag dat wordt geschonken. Deze rente is 6% op jaarbasis.

Een schenking op papier leent zich niet voor de verhoogde vrijstelling voor de woning en de verhoogde vrijstelling voor de dure studie

Algehele volmacht en levenstestament
Wat als ik tijdelijk of langdurig mijn eigen belangen niet kan behartigen door bijvoorbeeld een ziekenhuisopname of vanwege dementie? Je kunt hiervoor een regeling treffen door het opstellen van een algehele volmacht of een levenstestament. Terwijl een testament werkt bij overlijden heeft een levenstestament gevolgen tijdens het leven. In een levenstestament benoem je één of meerdere personen tot gevolmachtigde(n) die je belangen kan/kunnen behartigen als je het zelf niet kan. Deze volmacht kan direct ingaan of wanneer een arts heeft vastgesteld dat je niet in staat bent zelf je belangen te behartigen. De volmacht ziet op vermogensrechtelijke handelingen zoals bijvoorbeeld de verkoop van een woning maar ook op medisch gebied. Je kunt namelijk ook vast leggen dat je ingeval van uitzichtloos lijden niet behandeld wenst te worden. Ook kun je een euthanasieverzoek opnemen. Indien je een behandelverbod en/of euthanasieverzoek te ver vind gaan kun je je beperken tot een algehele volmacht. Op die manier kan een aanvraag tot onderbewindstelling worden voorkomen.